Legitieme portie

Wie kunnen aanspraak maken op de legitieme portie?
Alleen de erfgenamen in de neerdalende lijn hebben een aanspraak. Dit zijn de kinderen van de overledene. Gaat het om een kind dat al is overleden voordat diens ouder komt te overlijden, dan kunnen de kleinkinderen van de overledene (bij plaatsvervulling) aanspraak maken op de legitieme portie.

Wat is de legitieme portie?
De legitieme portie staat gelijk aan de helft van het bedrag dat een kind zou erven als de erfenis volgens de wet wordt verdeeld. De erfenis is al hetgeen de overledene nalaat, dus niet alleen geld, maar alle goederen zoals een woning, inboedel, sieraden en vervoermiddelen.
Via de legitieme portie heeft vervolgens een kind alleen recht op geld, niet op bijvoorbeeld een schilderij of een gouden ring. En niet alleen een kind heeft recht op de legitieme portie, ook kleinkinderen hebben hier recht op, als zij in de plaats van hun eigen ouder erven.

Hoe werkt de berekening?
Eerst wordt de waarde van het vermogen in de nalatenschap vastgesteld. Dit komt neer op de waarde van de goederen van de nalatenschap. Die waarde moet worden vermeerderd met bepaalde giften (aan kinderen: gedurende het leven van de overledene; aan anderen: binnen 5 jaar voor het overlijden) en verminderd met de schulden van de nalatenschap. De waarde van het vermogen van de nalatenschap moet vervolgens gedeeld worden door het aantal personen dat de erflater in de eerste parentele (echtgenoot en kinderen) heeft achtergelaten. Het bedrag dat uit deze berekening komt, moet worden vermenigvuldigd met de helft, omdat de legitieme portie de helft van het versterferfdeel bedraagt. Daarop moet dan nog de waarde van bepaalde giften in mindering worden gebracht die de ouder aan de legitimaris (het onterfde kind) heeft gedaan. In sommige gevallen moet al hetgeen het kind krachtens erfrecht krijgt of had kunnen verkrijgen in mindering worden gebracht.

Wanneer beroep doen op legitieme portie?
De regeling is niet automatisch van toepassing. De legitimaris zal een beroep op zijn legitieme portie moeten doen. Hiervoor geldt een termijn van 5 jaar na het overlijden. Het is dus niet mogelijk om al voor het overlijden een beroep hierop te doen.